W polskich księgarniach pojawiają się nowe przekłady ważnych dzieł opowiadających o rosyjsko-ukraińskiej wojnie i jej pokłosiu.
Świeżą i wartą uwagi pozycją jest powieść „Najdłuższe czasy” Wołodymyra Rafiejenki w tłumaczeniu Anny Ursulenko i Marcina Gaczkowskiego. Powieść ta w niezwykle trafny sposób mówi o przemianach wywołanych przez wojnę na wschodniej Ukrainie. Wiele tam absurdu i nonsensu, realizmu magiczno-patologicznego, który w krzywym zwierciadle ukazuje niedorzeczność obecnej sytuacji. Bohaterowie powieści odkrywają, że miasto Z (przypominające Donieck) zamiast integracji z Rosją zostało przyłączone do nieistniejącego Związku Sowieckiego i stąd wynikające w powieści zjawiska nadprzyrodzone, zaburzenia czasoprzestrzeni. Obok głównego groteskowo-fantastycznego wątku powieści, znajdziemy tam również błyskotliwie napisane nowelki („Baśnie Weresajewa”) opisujące, już zupełnie realistycznie, trudne losy mieszkańców Doniecka.
W przygotowaniu są też kolejne przekłady z ukraińskiego związane z konfliktem w Donbasie. Poetyzowane kroniki czasów rewolucji i wojny przedstawia Olaf Klemensen w powieści „Lato-ATO”, które do druku przygotować ma „Klub Integracji Twórczych „Stowarzyszenie Żywych Poetów” w tłumaczeniu Anety Kamińskiej. Czekamy również na powieść Petra Jacenki, którą wydać ma Kolegium Europy Wschodniej (tłumaczy Marcin Gaczkowski). „Magnetyzm” opowiada o dwóch miastach – Doniecku (gdzie zaczyna się akcja) i Kijowie, a jego bohaterką jest dziewczyna-uciekinierka z objętych wojną terenów do niezupełnie przyjaznej jej stolicy Ukrainy.
Kolejna z książek, która pojawia się w tym roku, o wojnie nie opowiada, ale wyraźnie wiąże się z nią postać autora – Ołeha Sencowa i przedstawiana w niej przestrzeń: Krym, okupowany dziś przez Rosję, a na kartach książki prezentowany jak miejsce dorastania autora. “Marketera” w przekładzie Bohdana Zadury, wydały we wrześniu 2020 Warsztaty Kultury w Lublinie.
W poprzednich latach wydano następujące przekłady z ukraińskiego, w których pojawia się motyw wojny:
- Internat, Serhij Żadan, tłum. Michał Petryk. Realistyczna powieść, historia donbaskiego nauczyciela i jego siostrzeńca. Zakwalifikowana do finału Angelusa 2020,
- Punkt zerowy, Artem Czech, tłum. Marek S. Zadura. Relacja poborowego służącego w szeregach ukraińskiej armii, codzienność i absurdy życia na froncie,
- Morele Donbasu, Liubow Jakymczuk, tłum. Aneta Kamińska. Subtelna poezja odwołująca się do tematyki wojny, życia na okupowanych terytoriach; kobiece spojrzenie na Donbas,
- Wiersze z wojny, Bohdan Humeniuk, tłum. Aneta Kamińska. Wiersze pisane na bieżąco, w trakcie udziału w konflikcie, przez ukraińskiego wojskowego.
Maciej Piotrowski
Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci
