Māris Salējs

Marians Rižijs (pseudonim Māris Salējs, ur. 1971 w Rydze) – łotewski tłumacz, poeta. Mieszka i pracuje w Rydze. Autor monografii o poecie Uldisie Berziņšu (Uldis Bērziņš. Dzīvē un laiktelpas poētika, 2011), za którą otrzymał Roczną Nagrodę Literacką. Przekłada z polskiego, ukraińskiego, białoruskiego, rosyjskiego. Tłumaczył Czesława Miłosza (Rodzinna Europa, 2011), Stanisława Wyspiańskiego (Wesele, 2007), Andrzeja Sapkowskiego (Ostatnie życzenie, 2016; Miecz przeznaczenia, 2018), Serhija Żadana (Mezopotamia, 2019). W czasopismach literackich opublikował szereg przekładów polskiej poezji międzywojennej – Leśmiana, Gałczyńskiego, Tuwima, Czechowicza, Wata i in. Tłumaczył także wiersze Szymborskiej, Tkaczyszyna-Dyckiego, Sendeckiego i in. Jego wiersze ukazały się po polsku, rosyjsku, ukraińsku, czesku, angielsku, turecku, fińsku, węgiersku i litewsku. Wydał pięć tomów poetyckich: Māmiņ es redzēju dziesmu (1999, Matko, widziałem piosenkę), Mana politika (2001, Moja polityka, nagroda im. Anny Dagdy), Nedaudz vairāk (2013, Trochę więcej), Kā pirms pērkona (2013, Jakby przed grzmotem, nagroda im. Ojārsa Vācietisa); Tuvošanās (2018, Zbliżanie się). Został wyróżniony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (9.6.2009).

Māris Salējs (īstajā vārdā Marians Rižijs) – Dzejnieks, atdzejotājs un literatūrzinātnieks. Dzimis 1971. gadā. Beidzis Rīgas Lietišķās mākslas vidusskolu, Latvijas Mākslas akadēmijas tekstilmākslas nodaļu, LU Sociālo zinātņu fakultātes Bibliotēkzinātnes un informācijas maģistrantūru un Humanitāro zinātņu fakultātes literatūrzinātnes doktorantūru. Četru dzejoļu krājumu – „Māmiņ es redzēju dziesmu” (1999), „Mana politika” (2001, Annas Dagdas godalga), “Nedaudz vairāk” (2013), “Kā pirms pērkona” (2016, Ojāra Vācieša prēmija) autors. Sarakstījis monogrāfiju „Uldis Bērziņš. Dzīve un laiktelpas poētika” (2011, Literatūras gada balva, speciālbalvu kategorija). Saņēmis Polijas Kultūras ministrijas ordeni “Par nopelniem Polijas kultūras labā” (2009). Atdzejo un tulko no ukraiņu, poļu u.c. slāvu valodām. No ukraiņu valodas atdzejojis Ivana Franko, Igora Rimaruka, Jurija Sadlovska, Romāna Sadlovska, Nazara Gončara, Ivana Lučuka, Ostapa Slivinska un Vasila Lozinska dzeju.

Māra Salēja dzeja ir atdzejota ukraiņu, lietuviešu, angļu, krievu, poļu, turku, somu u.c. valodās.

 

Fot. Gosia Kawka

Dzieła autora

11.09.2024 Māris Salējs

*** (tik ļoti nodzīvot šo dzīvi nemanāmam)

tik ļoti nodzīvot šo dzīvi nemanāmam ka pāri paliek pieķeršanās spārnam zem kailas pēdas zāles stiebra reljefs un skaidra sapratne ka manis nepietiek lai vēlreiz nodzīvotu piekarsušo dienu viss iespējams. bet tauriņš gaisu jauc sev ceļu rakdams divi baltām lāpstām...
Czytaj dalej >>
11.09.2024 Māris Salējs

*** (to życie przebyć tak niepostrzeżenie)

* * * to życie przebyć tak niepostrzeżenie że ujdzie cało podszycie pod skrzydło na bosej stopie ślad suchego źdźbła i jasna pewność że nie uda mi się raz jeszcze przebyć przegrzanego dnia możliwe wszystko. bielinek przez ciszę łopatek parą...
Czytaj dalej >>
07.10.2020 Māris Salējs

* * * [Co ulepisz z chmur, muzyko?]

Co ulepisz z chmur, muzyko? Dzieciństwo. Nie starczy ci surowca. Daj mi tylko zapach. I – czym pachną chmury? Kurzem, ciepłym deszczem. Pokojem, w którym już raz byłeś. (Deszcz puszcza się chmur i spada).   Ilustracja Anny Waligórskiej, 30/30 cm,...
Czytaj dalej >>
07.01.2020 Māris Salējs

*** [nie mogę tego zgłębić]

* * * nie mogę tego zgłębić nie mogę stanąć i zacząć od nowa pewnie przyjdzie mi zapłacić za to życiem sobą. sięgam po owoc moja dłoń przejrzysta że aż strach dlatego biorę owoc który spadł dlatego biorę owoc który...
Czytaj dalej >>
07.01.2020 Māris Salējs

*** [es nespēju tajā visā iedziļināties]

*** es nespēju tajā visā iedziļināties es nespēju tajā vietā beigties un sākties man par to visu maksāt var nākties ar dzīvi un sevi. pret augli paceļu roku tā ir tik caurspīdīga ka nobīstos tādēļ uzlasu augļus kritušos tādēļ uzlasu...
Czytaj dalej >>
07.08.2019 Māris Salējs

*** [są małe i czekają na niebo]

* * * są małe i czekają na niebo ale niebo nie nadchodzi ciemnieją już nie czekają i tak nie nadchodzi w końcu ich nie ma rzeczy są jak dawniej takie niebo że nie sposób uciec październikowa orkiestra czerwieni zdmuchuje...
Czytaj dalej >>
12.07.2019 Māris Salējs

*** [viņi ir mazi un gaida debesis]

viņi ir mazi un gaida debesis debesis nenāk viņi satumst un vairs negaida vienalga nenāk beigu beigās viņu nemaz nav un tad viss kā senāk debesis tādas ka nav kur dēties sarkans oktobra orķestris nopūš visu no kokiem zemē un...
Czytaj dalej >>
07.07.2019 Māris Salējs

*** [Mūzika, ko tu uztaisīsi]

Mūzika, ko tu uztaisīsi no mākoņiem? Bērnību. Tev nav vielas. Man pietiek ar smaržu. Kā tev mākoņi smaržo? Pēc putekļiem siltiem un lietus. Pēc telpas, kurā Tu reiz biji iegājis. (Lietus atlaižas vaļā no mākoņa un krīt)
Czytaj dalej >>