Māris Salējs

Marians Rižijs (pseudonim Māris Salējs, ur. 1971 w Rydze) – łotewski tlumacz, poeta. Mieszka i pracuje w Rydze (Łotwa). Dysertacja – monografia o poecie Uldise Berziņše (Uldis Bērziņš. Dzīvē un laiktelpas poētika, 2011, Nagroda Roczna  Literacka). Tłumaczy z polskiego, ukraińskiego, białoruskiego, rosyjskiego.
Przekłady Czesława Miłosza (Rodzinna Europa, 2011), Stanisława Wyspiańskiego (Wesele, 2007), Andrzeja Sapkowskiego (Ostatnie życzenie, 2016; Miecz przeznaczenia, 2018), Serhija Żadana (Mezopotamia, poezja, 2019). W czasopismach literackich publikacji przekładów poezji międzywojennej polskiej – Bolesława Leśmiana, Konstanty Ildefonsa Gałczyńskiego, Juliana Tuwima, Józefa Czechowicza, Aleksandra Wata i.i. Że współczesnej poezji polskiej – V.Szymborska, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Marcin Sendecki i.i. Tlumaczony na polski, rosyjski, ukraiński,  czeski, angielski, turecki, fiński, węgierski i litewski. Wydał pięć tomów wierszy: Māmiņ es redzēju dziesmu (Matko, widziałem piosenkę, 1999), Mana politika (Moja polityka, 2001, Nagroda Anny Dagdy),  Nedaudz vairāk  (Trochę więcej, 2013), Kā pirms pērkona (Jakby przed grzmotem, 2013, Nagroda Ojārsa Vācietisa); Tuvošanās (Zbliżanie się, 2018). Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (9. VI 2009.)

Latvian translator and poet. He works and lives in Riga, Latvia. His thesis was a monogaph of poet Uldis Bērziņš (Dzīvē un laiktelpas poētika, 2011, won Annual Literary Prize). He translates from Polish, Ukrainian, Belarussian and Russian into Latvian. He has translated works of Czesław Miłosz (2011), Stanisław Wyspiański (2007), Andrzej Sapkowski (2016), Serhij Żadan (2019), Bolesław Leśmian, Konstanty Ildefons Gałczyński, Julian Tuwim, Józef Czechowicz, Aleksander Wat, Wisłąwa Szymborska, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Marcin Sendecki and others. His works have been translated into Polish, Ukrainian, Czech, English, Turkish, Finnish, Hungarian and Lithuanian. He published five books of poetry: Māmiņ es redzēju dziesmu (1999),  Mana politika (2001, Anna Dagda Award), Nedaudz vairāk  (2013),  Kā pirms pērkona ( 2013,Ojārs Vācietis Award); Tuvošanās (2018). He received Decoration of Honor Meritorious for Polish Culture (2009.)

Māris Salējs (īstajā vārdā Marians Rižijs) – Dzejnieks, atdzejotājs un literatūrzinātnieks. Dzimis 1971. gadā. Beidzis Rīgas Lietišķās mākslas vidusskolu, Latvijas Mākslas akadēmijas tekstilmākslas nodaļu, LU Sociālo zinātņu fakultātes Bibliotēkzinātnes un informācijas maģistrantūru un Humanitāro zinātņu fakultātes literatūrzinātnes doktorantūru. Četru dzejoļu krājumu – „Māmiņ es redzēju dziesmu” (1999), „Mana politika” (2001, Annas Dagdas godalga), “Nedaudz vairāk” (2013), “Kā pirms pērkona” (2016, Ojāra Vācieša prēmija) autors. Sarakstījis monogrāfiju „Uldis Bērziņš. Dzīve un laiktelpas poētika” (2011, Literatūras gada balva, speciālbalvu kategorija). Saņēmis Polijas Kultūras ministrijas ordeni “Par nopelniem Polijas kultūras labā” (2009). Atdzejo un tulko no ukraiņu, poļu u.c. slāvu valodām. No ukraiņu valodas atdzejojis Ivana Franko, Igora Rimaruka, Jurija Sadlovska, Romāna Sadlovska, Nazara Gončara, Ivana Lučuka, Ostapa Slivinska un Vasila Lozinska dzeju.

Māra Salēja dzeja ir atdzejota ukraiņu, lietuviešu, angļu, krievu, poļu, turku, somu u.c. valodās.

Fot. Gosia Kawka

Translations

22.02.2022 Ija Kiwa

vai mūsu krānā ir karsts karš

vai mūsu krānā ir karsts karš vai mūsu krānā ir auksts karš vai tad patiešām nemaz nav kara solīja taču ka būs pēcpusdienā paši savām acīm redzējām paziņojumu “karš parādīsies pēc plkst. četrpadsmitiem nulle nulle”.   un nu jau trīs...
Read on >>
27.09.2021 Imants Ziedonis

Co znaczy ta chmura motyli?

Co znaczy ta chmura motyli? Czy to jest powitanie czy atak? Może jesteśmy zbyt spójni i przeszkadzamy im w zabawie? Może już za chwilę słoń rozpadnie się na tysiące motyli i spadnie na nas motylą burzą? Może słonie tylko udają...
Read on >>
02.02.2021 Imants Ziedonis

Ko nozīmē šis taureņu mākonis?

Ko nozīmē šis taureņu mākonis? Vai tas ir sveiciens vai uzbrukums? Varbūt mēs esam par lielu savā viengabalā un traucējam rotaļu? Varbūt zilonis tūliņ sadalīsies trīstūkstoš taureņos un nāks pār mums taureņu mākonī? Varbūt ziloņi tikai izliekas par ziloņiem, bet...
Read on >>
14.09.2019 Miłosz Waligórski

divas māsas un ķēniņš

Taisnība ir to pusē, kas raksta, nevis to pusē, kas kādu – noteikti vērā ņemamu – iemeslu dēļ neraksta. Janušs Dževuckis (šeherezāde) viņu izglāba runāšana tumsā kad pa logiem izgāž samazgas iedams šauru dubrovniku ieliņu EJU EJU EJU - mūrmauroja...
Read on >>
13.09.2019 Miłosz Waligórski

psie głosy nie idą w niebiosy

Pod pedetem „Hermes” w górę szczeka pies. Jest noc, niebo skrzy gwiazdami. O, jedna właśnie spadła. z tomu Sztuka przekładu (2018, Forma, Szczecin)  
Read on >>
14.08.2019 Jurij Zawadski

Wybory (a)

W górach mgła i ona coś znaczy. Deszcz gasi nagły ogień, który utrzymał łączność między nami. Dym przedziera się przez tłum, wykrzykuje moje imię w nieznanym kraju. Nie znam tego kraju, nie znam. Nadchodzi czas, ma złamana rękę, nadszedł, ma...
Read on >>
14.08.2019 Jurij Zawadski

Wybory (b)

Przychodzisz ze słów pierwszych, które szukają w sobie ciszy. Komunikacja jest niebezpieczna, komunikacja jest niebezpieczna. Mordęga ciała, które przeczy elementarnym zasadom religii. Najeść się i nadać treść wszystkiemu. I znów o ciszy wewnętrznej.   © Copyright for the Polish translation...
Read on >>
14.08.2019 Jurij Zawadski

Wybory (c)

Odkryłem na sobie kilka ideologicznych kropel, na które już nie odpowiadasz. Wiec zostałem z nimi pod wyborczym deszczem. Przeklęty, kto nie stracił twarzy, kto najzwyczajniej odgryzł sobie nogę, wybierając między obcym a obcym. A ty nic – ani słowa.  ...
Read on >>
14.08.2019 Jurij Zawadski

Człowiek

Człowiek, który potrafi jeść i spać – wzorowy obywatel. Maszyna do pracy, okluzja dystalna. Tacy ludzie umierają samodzielnie i w skupieniu, z kulą w szyi albo w potylicy, ból znoszą jak nietrafiony komplement. Kultura ludowa to kultura wojen i rewolucji,...
Read on >>
14.08.2019 Miłosz Waligórski

bambutė

iš pradžių gyvenai už dvigubos sienos grįžai į namus, kur viena siena mažiau kitoks buvo aidas kitoks pulsas tad ar galima sakyti sugrįžai gal tik tada – kai ne savom kojom – pirmąkart perlipai tą slenkstį tas slenkstis nudilo tas...
Read on >>
08.08.2019 Miłosz Waligórski

kolor przemilczanych liter

wywalili mnie z roboty przez tyle lat nie mogli mnie ruszyć a teraz przyszedł nowy szef i na dzień dobry pokazał mi drzwi jak to? wezwał mnie do siebie i mówi człowiek jest jak litera martwy blady niewyraźny trup w...
Read on >>
06.08.2019 Jurij Zawadski

Вибори (в)

Знайшов на собі кілька заполітизованих крапель, на які ти вже не відповідаєш. І я залишаюся з ними посеред виборчого дощу. Прокляття всім, хто став собою, природньо відгризаючи собі ногу заради вибору між чужим і чужим. А від тебе — ні...
Read on >>
06.08.2019 Jurij Zawadski

Вибори (б)

Ти — зі слів початкових, які шукають у собі тишу. Комунікація — небезпечна, комунікація — небезпечна. Морока зі своїм тілом, що суперечить началам реліґії. Поїсти і надавати змісту кожній речі. І ще раз про внутрішню тишу.
Read on >>
06.08.2019 Jurij Zawadski

Вибори (а)

У горах туман, як щось. Дощ гасить раптовий вогонь, що між нами став каналом зв’язку. Дим пробивається крізь натовп, викрикуючи моє ім’я, в незнайомій країні. Не знаю цієї країни, не знаю. Наближається час, в нього зламана рука, він приходить, і...
Read on >>
06.08.2019 Jurij Zawadski

Людина

Людина, що вміє їсти і спати – досконалий громадянин, машина для праці, дистальний прикус. Такі люди помирають самостійно, зосереджено, діставши кулю в шию чи потилицю, зносячи біль, наче нетактовну похвальбу. Народна культура – культура революцій і воєн, уяви́. Народжувати, всупереч...
Read on >>